سوره حجر: بررسی انتقادی – نگاهی شکاکانه به قرآن

این آیه بیش از آنکه یک متن علمی باشد، یک بیان الهیاتی و شاعرانه است که هدفش برانگیختن حس شگفتی و سپاسگزاری در مخاطب است، نه ارائه جزئیات فنی درباره چرخه آب.

آیه 23

وَإِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَنُمِيتُ وَنَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ

هرآينه ما هستيم كه زنده مى‌كنيم و مى‌ميرانيم و بعد از همه باقى مى‌مانيم

آیه 24

وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَقۡدِمِينَ مِنكُمۡ وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَـٔۡخِرِينَ

و مى‌دانيم چه كسانى از شما از اين پيش رفته‌اند و چه كسانى واپس مانده‌اند

آیه 25

وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحۡشُرُهُمۡۚ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمࣱ

و پروردگار تو همه را محشور مى‌گرداند، زيرا اوست كه حكيم و داناست

آیه 26

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلࣲ مِّنۡ حَمَإࣲ مَّسۡنُونࣲ

ما آدمى را از گل خشك، از لجن بويناك آفريديم

آیه 27

وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ

و جن را پيش از آن از آتش سوزندۀ بى‌دود آفريده بوديم

آیه 28

وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَـٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرࣰا مِّن صَلۡصَٰلࣲ مِّنۡ حَمَإࣲ مَّسۡنُونࣲ

و پروردگارت به فرشتگان گفت: مى‌خواهم بشرى از گل خشك، از لجن بويناك بيافرينم

آیه 29

فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ

چون آفرينشش را به پايان بردم و از روح خود در آن دميدم، در برابر او به سجده بيفتيد

آیه 30

فَسَجَدَ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ

فرشتگان همگى سجده كردند

آیه 31

إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰٓ أَن يَكُونَ مَعَ ٱلسَّـٰجِدِينَ

مگر ابليس كه سرباز زد كه با سجده كنندگان باشد

آیه 32

قَالَ يَـٰٓإِبۡلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ ٱلسَّـٰجِدِينَ

گفت: اى ابليس، چرا تو از سجده كنندگان نبودى‌؟

آیه 33

قَالَ لَمۡ أَكُن لِّأَسۡجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقۡتَهُۥ مِن صَلۡصَٰلࣲ مِّنۡ حَمَإࣲ مَّسۡنُونࣲ

گفت: من براى بشرى كه از گل خشك، از لجن بويناك آفريده‌اى سجده نمى‌كنم

آیه 34

قَالَ فَٱخۡرُجۡ مِنۡهَا فَإِنَّكَ رَجِيمࣱ

گفت: از آنجا بيرون شو كه مطرود هستى

آیه 35

وَإِنَّ عَلَيۡكَ ٱللَّعۡنَةَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلدِّينِ

تا روز قيامت بر تو لعنت است

آیه 36

قَالَ رَبِّ فَأَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

گفت: اى پروردگار من، مرا تا روزى كه دوباره زنده مى‌شوند مهلت ده

آیه 37

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ

گفت: تو در شمار مهلت‌يافتگانى

آیه 38

إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ

تا آن روزى كه وقتش معلوم است

آیه 39

قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

گفت: اى پروردگار من، چون مرا نوميد كردى، در روى زمين بديها را در نظرشان بيارايم و همگان را گمراه كنم

آیه 40

إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

مگر آنها كه بندگان با اخلاص تو باشند

آیه 41

قَالَ هَٰذَا صِرَٰطٌ عَلَيَّ مُسۡتَقِيمٌ

گفت: راه اخلاص راه راستى است كه به من مى‌رسد

آیه 42

إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٌ إِلَّا مَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ

تو را بر بندگان من تسلطى نيست، مگر بر آن گمراهانى كه تو را پيروى كنند

آیه 43

وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوۡعِدُهُمۡ أَجۡمَعِينَ

و جهنم ميعادگاه همه است

آیه 44

لَهَا سَبۡعَةُ أَبۡوَٰبࣲ لِّكُلِّ بَابࣲ مِّنۡهُمۡ جُزۡءࣱ مَّقۡسُومٌ

هفت در دارد و براى هر در گروهى از آنان معين شده‌اند

آیه 45

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّـٰتࣲ وَعُيُونٍ

پرهيزگاران در بهشتها، كنار چشمه‌سارانند

آیه 46

ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٍ ءَامِنِينَ

به سلامت و ايمنى داخل شويد

آیه 47

وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلٍّ إِخۡوَٰنًا عَلَىٰ سُرُرࣲ مُّتَقَٰبِلِينَ

هر كينه‌اى را از دلشان بركنده‌ايم، همه برادرند، بر تختها رو به روى همند

آیه 48

لَا يَمَسُّهُمۡ فِيهَا نَصَبࣱ وَمَا هُم مِّنۡهَا بِمُخۡرَجِينَ

هيچ رنجى به آنها نمى‌رسد و از آنجا بيرونشان نرانند

آیه 49

نَبِّئۡ عِبَادِيٓ أَنِّيٓ أَنَا ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

به بندگانم خبر ده كه من آمرزنده و مهربانم

آیه 50

وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ ٱلۡعَذَابُ ٱلۡأَلِيمُ

و عذاب من عذابى دردآور است

آیه 51

وَنَبِّئۡهُمۡ عَن ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ

و از مهمانان ابراهيم خبر دارشان كن

آیه 52

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمࣰا قَالَ إِنَّا مِنكُمۡ وَجِلُونَ

آن گاه كه بر او داخل شدند و گفتند: سلام. ابراهيم گفت: ما از شما مى‌ترسيم

آیه 53

قَالُواْ لَا تَوۡجَلۡ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَٰمٍ عَلِيمࣲ

گفتند: مترس، ما تو را به پسرى دانا بشارت مى‌دهيم

آیه 54

قَالَ أَبَشَّرۡتُمُونِي عَلَىٰٓ أَن مَّسَّنِيَ ٱلۡكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ

گفت: آيا مرا بشارت مى‌دهيد با آنكه پير شده‌ام‌؟ به چه چيز بشارتم مى‌دهيد؟

آیه 55

قَالُواْ بَشَّرۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡقَٰنِطِينَ

گفتند: به حق بشارتت داديم، از نوميدان مباش

آیه 56

قَالَ وَمَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ

گفت: جز گمراهان چه كسى از رحمت پروردگارش نوميد مى‌شود؟

آیه 57

قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

گفت: اى رسولان، كار شما چيست‌؟

آیه 58

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمࣲ مُّجۡرِمِينَ

گفتند: ما بر سر مردمى گنهكار فرستاده شده‌ايم

آیه 59

إِلَّآ ءَالَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمۡ أَجۡمَعِينَ

مگر خاندان لوط، كه همه را نجات مى‌دهيم

آیه 60

إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَآۙ إِنَّهَا لَمِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ

جز زنش را كه مقرر كرده‌ايم كه از باقى‌ماندگان باشد

آیه 61

فَلَمَّا جَآءَ ءَالَ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلُونَ

چون رسولان نزد خاندان لوط آمدند

آیه 62

قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمࣱ مُّنكَرُونَ

لوط گفت: شما بيگانه‌ايد

آیه 63

قَالُواْ بَلۡ جِئۡنَٰكَ بِمَا كَانُواْ فِيهِ يَمۡتَرُونَ

گفتند: نه، چيزى را كه در آن شك مى‌كردند آورده‌ايم

آیه 64

وَأَتَيۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ

ما تو را خبر راست آورده‌ايم و ما راستگويانيم

آیه 65

فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعࣲ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَٱتَّبِعۡ أَدۡبَٰرَهُمۡ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدࣱ وَٱمۡضُواْ حَيۡثُ تُؤۡمَرُونَ

چون پاسى از شب بگذرد، خاندان خود را بيرون ببر. و خود از پى آنها رو و نبايد هيچ يك از شما به عقب بنگرد. به هر جا كه فرمانتان داده‌اند برويد

آیه 66

وَقَضَيۡنَآ إِلَيۡهِ ذَٰلِكَ ٱلۡأَمۡرَ أَنَّ دَابِرَ هَـٰٓؤُلَآءِ مَقۡطُوعࣱ مُّصۡبِحِينَ

و براى او حادثه را حكايت كرديم كه چون صبح فرارسد ريشۀ آنها بركنده شود

آیه 67

وَجَآءَ أَهۡلُ ٱلۡمَدِينَةِ يَسۡتَبۡشِرُونَ

اهل شهر شادى‌كنان آمدند

آیه 68

قَالَ إِنَّ هَـٰٓؤُلَآءِ ضَيۡفِي فَلَا تَفۡضَحُونِ

گفت: اينان مهمانان منند، مرا رسوا مكنيد

آیه 69

وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ

از خداوند بترسيد و مرا شرمسار مسازيد

آیه 70

قَالُوٓاْ أَوَلَمۡ نَنۡهَكَ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ

گفتند: مگر تو را از مردم منع نكرده بوديم‌؟

آیه 71

قَالَ هَـٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِيٓ إِن كُنتُمۡ فَٰعِلِينَ

گفت: اگر قصدى داريد، اينك دختران من هستند

آیه 72

لَعَمۡرُكَ إِنَّهُمۡ لَفِي سَكۡرَتِهِمۡ يَعۡمَهُونَ

به جان تو سوگند كه آنها در مستى خويش سرگشته بودند

آیه 73

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُشۡرِقِينَ

چون صبح طالع شد آنان را صيحه فروگرفت

آیه 74

فَجَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةࣰ مِّن سِجِّيلٍ

شهر را زير و زبر كرديم و بارانى از سجيل بر آنان بارانيديم

آیه 75

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتࣲ لِّلۡمُتَوَسِّمِينَ

در اين عبرتهاست براى پژوهندگان

آیه 76

وَإِنَّهَا لَبِسَبِيلࣲ مُّقِيمٍ

و آن شهر اكنون بر سر راه كاروانيان است

آیه 77

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةࣰ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

و مؤمنان را در آن عبرتى است

آیه 78

وَإِن كَانَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ لَظَٰلِمِينَ

مردم ايكه نيز ستمكار بودند

آیه 79

فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامࣲ مُّبِينࣲ

از آنان انتقام گرفتيم و شهرهاى آن دو قوم آشكارا بر سر راهند

آیه 80

وَلَقَدۡ كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡحِجۡرِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

مردم حجر نيز پيامبران را به دروغ نسبت دادند

آیه 81

وَءَاتَيۡنَٰهُمۡ ءَايَٰتِنَا فَكَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ

آيات خويش را بر آنان رسانيديم ولى از آن اعراض مى‌كردند

آیه 82

وَكَانُواْ يَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتًا ءَامِنِينَ

خانه‌هاى خود را تا ايمن باشند در كوه‌ها مى‌كندند

آیه 83

فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ مُصۡبِحِينَ

صبحگاهان آنان را صيحه فروگرفت

آیه 84

فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

كردارشان از آنان دفع بلا نكرد

آیه 85

وَمَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَإِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةࣱۖ فَٱصۡفَحِ ٱلصَّفۡحَ ٱلۡجَمِيلَ

آسمانها و زمين و آنچه را كه ميان آنهاست جز به حق نيافريده‌ايم. و بى‌ترديد قيامت فرا مى‌رسد. پس گذشت كن، گذشتى نيكو

آیه 86

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡخَلَّـٰقُ ٱلۡعَلِيمُ

هرآينه پروردگار تو آفريننده‌اى داناست

آیه 87

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ سَبۡعࣰا مِّنَ ٱلۡمَثَانِي وَٱلۡقُرۡءَانَ ٱلۡعَظِيمَ

ما سبع المثانى و قرآن بزرگ را به تو داديم

آیه 88

لَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجࣰا مِّنۡهُمۡ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِلۡمُؤۡمِنِينَ

اگر بعضى از مردان و زنانشان را به چيزى بهره‌ور ساخته‌ايم تو بدان نگاه مكن. و غم آنان را مخور. و در برابر مؤمنان فروتن باش

آیه 89

وَقُلۡ إِنِّيٓ أَنَا ٱلنَّذِيرُ ٱلۡمُبِينُ

و بگو: من بيم‌دهنده‌اى روشنگرم

آیه 90

كَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَى ٱلۡمُقۡتَسِمِينَ

همانند عذابى كه بر تقسيم‌كنندگان نازل كرديم

آیه 91

ٱلَّذِينَ جَعَلُواْ ٱلۡقُرۡءَانَ عِضِينَ

آنان كه قرآن را به اقسام تقسيم كرده بودند

آیه 92

فَوَرَبِّكَ لَنَسۡـَٔلَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

به پروردگارت سوگند كه همه را بازخواست كنيم

آیه 93

عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

به خاطر كارهايى كه مى‌كرده‌اند

آیه 94

فَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

به هر چه مأمور شده‌اى صريح و بلند بگو و از مشركان روى‌گردان باش

آیه 95

إِنَّا كَفَيۡنَٰكَ ٱلۡمُسۡتَهۡزِءِينَ

ما مسخره‌كنندگان را از تو باز مى‌داريم

آیه 96

ٱلَّذِينَ يَجۡعَلُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۚ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

آنان كه با اللّٰه خداى ديگر قائل مى‌شوند. پس به زودى خواهند دانست

آیه 97

وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدۡرُكَ بِمَا يَقُولُونَ

و مى‌دانيم كه تو از گفتارشان دلتنگ مى‌شوى

آیه 98

فَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ وَكُن مِّنَ ٱلسَّـٰجِدِينَ

به ستايش پروردگارت تسبيح كن و از سجده كنندگان باش

آیه 99

وَٱعۡبُدۡ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأۡتِيَكَ ٱلۡيَقِينُ

و پروردگارت را بپرست، تا لحظه مرگت فرا رسد

سوره حجر

برو به آیه